Giovedì 8 giugno 2023 Corpus Domini

Cibávit eos ex ádipe fruménti, allelúja : et de petra,
melle saturávit eos, allelúja, allelúja, allelúja.

 

8 giugno sesto delle Idi

Giovedì

Corpus Domini

Doppio di prima classe con Ottava privilegiata di II Ordine. Paramenti bianchi. Messa «Cibávit eos … allelúja».

 

FERIA  V  POST  FESTUM  SSMÆ  TRINITATIS

IN FESTO

SSMI  CORPORIS  CHRISTI

 Duplex I classis cum Octava privilegiata II Ordinis

Introitus                                                                                              Ps. 80, 17

CIbávit eos ex ádipe fruménti, allelúja : et de petra, melle saturávit eos, allelúja, allelúja, allelúja. Ps. ibid., 2. Exsultáte Deo, adjutóri nostro : jubiláte Deo Jacob. V). Glória Patri. Cibávit.

Oratio

DEus, qui nobis sub Sacraménto mirábili passiónis tuæ memóriam reliquísti : tríbue, quaésumus, ita nos Córporis et Sánguinis tui sacra mystéria venerári; ut redemptiónis tuæ fructum in nobis júgiter sentiámus : Qui vivis.

Léctio Epístolæ beáti Pauli Apóstoli
ad Corínthios      I Cor. 11, 23-29

FRatres: Ego enim accépi a Dómino quod et trádidí vobis, quóniam Dóminus Jesus, in qua nocte tradebátur, accépit panem, et grátias agens fregit, et dixit: Accípite, et manducáte: hoc est corpus meum, quod pro vobis tradétur: hoc fácite in meam commemoratiónem. Simíliter et cálicem, postquam cenávit, dicens : Hic calix novum Testaméntum est in meo sánguine. Hoc fácite, quotiescúmque bibétis, in meam commemoratiónem. Quotiescúmque enim manducábitis panem hunc, et cálicem bibétis, mortem Dómini annuntiábitis, donec véniat. Itaque quicúmque manducáverit panem hunc, vel bíberit cálicem Dómini indígne, reus erit córporis et sánguinis Dómini. Probet autem seípsum homo : et sic de pane illo edat, et de cálice bibat. Qui enim mandúcat et bibit indígne, judícium sibi mandúcat et bibit : non dijúdicans corpus Dómini.

Graduale. Ps. 144, 15-16. Oculi ómnium in te sperant, Dómine : et tu das illis escam in témpore opportuno. V). Aperis tu manum tuam : et imples omne ánimal benedictióne.

Allelúja, allelúja. V). Joann. 6, 56-57. Caro mea vere est cibus, et sanguis meus vere est potus : qui mandúcat meam carnem, et bibit meum sánguinem, in me manet, et ego in eo.

¶ Et dicitur Allelúja, si infra Octavam Sequéntia omittatur.

Sequentia

LAuda, Sion, Salvatórem, lauda ducem et pastórem in hymnis et cánticis.

Quantum potes, tantum aude : quia major omni laude, nec laudáre súffícis.

Laudis thema speciális, panis vivus et vitális hódie propónitur.

Quem in sacræ mensa cœnæ, turbæ fratrum duodénæ datum non ambígitur.

Sit laus plena, sit sonóra, sit jucúnda, sit decóra mentis jubilátio.

Dies enim sollémnis agitur, in qua mensæ prima recólitur hujus institútio.

In hac mensa novi Regis, novum Pascha, novæ legis, Phase vetus términat.

Vetustátem nóvitas, umbram fugat véritas, noctem lux elíminat.

Quod in cœna Christus gessit, faciéndum hoc expréssit in sui memóriam.

Docti sacris institútis, panem, vinum in salútis consecrámus hóstiam.

Dogma datur Christiánis, quod in carnem transit panis, et vinum in sánguinem.

Quod non capis, quod non vides, animósa fírmat fides, præter rerum órdinem.

Sub divérsis speciébus, signis tantum, et non rebus, latent res exímiæ.

Caro cibus, sanguis potus : manet tamen Christus totus, sub utráque spécie.

A suménte non concísus, non confráctus, non divísus: ínteger accípitur.

Sumit unus, sumunt mille : quantum isti, tantum ille: nec sumptus consúmitur.

Sumunt boni, sumunt mali : sorte tamen inæquáli, vitæ, vel intéritus.

Mors est malis, vita bonis : vide paris sumptiónis quam sit dispar éxitus.

Fracto demum sacraménto, ne vacílles, sed meménto, tantum esse sub fragménto, quantum toto tégitur.

Nulla rei fit scissúra : signi tantum fit fractúra : qua nec status, nec statúra signáti minúitur.

Ecce panis Angelórum, factus cibus viatórum : vere panis filiórum, non mitténdus cánibus.

In figúris præsignátur, cum Isaac immolátur : agnus paschæ deputátur : datur manna pátribus.

Bone pastor, panis vere, Jesu, nostri miserére : tu nos pasce, nos tuére : tu nos bona fac vidére in terra vivéntium.

Tu, qui cuncta scis et vales : qui nos pascis hic mortáles : tuos ibi commensáles, coherédes et sodáles fac sanctórum cívium. Amen. Allelúja.

+ Sequéntia sancti Evangélii secúndum
Joánnem               Joann. 6, 56-59

IN illo témpore : Dixit Jesus turbis Judæórum : Caro mea vere est cibus, et sanguis meus vere est potus. Qui mandúcat meam carnem, et bibit meum sánguinem, in me manet, et ego in illo. Sicut misit me vivens Pater, et ego vivo propter Patrem : et qui mandúcat me, et ipse vivet propter me. Hic est panis, qui de cælo descéndit. Non sicut manducavérunt patres vestri manna, et mórtui sunt. Qui mandúcat hunc panem, vivet in ætérnum.

Credo. 

Offertorium. Levit. 21, 6. Sacerdótes Dómini incénsum et panes ófferunt Deo : et ídeo sancti erunt Deo suo, et non pólluent nomen ejus, allelúja.

Secreta

ECclésiæ tuæ, quaésumus, Dómine, unitátis et pacis propítius dona concéde : quæ sub oblátis munéribus mýstice designántur. Per Dóminum.

Præfatio de Nativitate, quæ dicitur per totam Octavam, juxta Rubricas.

PEr ómnia saécula sæculórum.
R). Amen.
V). Dóminus vobíscum.
R). Et cum spíritu tuo.
V). Sursum corda.
R). Habémus ad Dóminum.
V). Grátias agámus Dómino Deo nostro.
R). Dignum et justum est.

VEre dignum et justum est, æquum et salutáre, nos tibi semper, et ubíque gratias ágere : Dómine sancte, Pa­ter omnípotens, ætérne Deus : Quia per incarnáti Verbi mystérium, nova mentis nostræ óculis lux tuæ cla­ritátis infúlsit ut, dum visibíliter Deum cognósci­mus, per hunc in invisibílium amórem rapiámur. Et ídeo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Do­mina­tiónibus, cumque omni milítia cæléstis exércitus, hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine dicéntes :

Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dóminus Deus Sábaoth. Pleni sunt cæli et terra glória tua. Hosánna in excélsis.

Benedíctus qui venit in nómine Dómini. Hosánna in excélsis.

Communio. I Cor. 11, 26-27. Quotiescúmque manducábitis panem hunc, et cálicem bibétis, mortem Dómini annuntiábitis, donec véniat : ítaque quicúmque manducáverit panem, vel bíberit cálicem Dómini indígne, reus erit córporis et sánguinis Dómini, allelúja.

Postcommunio

FAc nos, quaésumus, Dómine, divinitátis tuæ sempitérna fruitióne repléri : quam pretiósi Córporis et Sánguinis tui temporális percéptio præfigúrat : Qui vivis.

¶ Infra Octavam et in die Octava dicitur Missa ut in Festo. Infra Octavam autem, in Missis privatis lectis, Sequentia ad libitum Celebrantis omitti potest, juxta Rubricas.

¶ Infra Octavam adduntur, item juxta Rubricas, Orationes pro diversitate Temporum assignatæ, nempe :

Oratio

2ª de S. Maria

COncéde nos fámulos tuos, quaésumus, Dómine Deus, perpétua mentis et córporis sanitáte gaudére : et, gloriósa beátæ Maríæ semper Vírginis intercessióne, a præsénti liberári tristítia, et ætérna pérfrui lætítia. (Per Dóminum.)

3ª contra persecutores Ecclesiæ

ECclesiæ tuæ, quaésumus, Dómine, preces placátus admítte : ut, destrúctis adversitátibus et erróribus univérsis, secúra tibi sérviat libertáte. Per Dóminum.

Vel 3ª pro Papa

DEus, ómnium fidélium pastor et rector, fámulum tuum Francíscum, quem pastórem Ecclésiæ tuæ præésse voluísti, propítius réspice : da ei, quaésumus, verbo et exémplo, quibus præest, profícere; ut ad vitam, una cum grege sibi crédito, pervéniat sempitérnam. Per Dóminum.

Secreta

2ª de S. Maria

TUa, Dómine, propitiatióne, et beátæ Maríæ semper Vírginis intercessióne, ad perpétuam atque præséntem hæc oblátio nobis profíciat prosperitátem et pacem. (Per Dóminum.)

3ª contra persecutores Ecclesiæ

PRótege nos, Dómine, tuis mystériis serviéntes : ut, divínis  rebus inhæréntes, et córpore tibi famulémur et mente. Per Dóminum.

Vel 3ª pro Papa

OBlátis, quaésumus, Dómine, placáre munéribus : et fámulum tuum Francíscum, quem pastórem Ecclésiæ tuæ præésse voluísti, assídua protectióne gubérna. Per Dóminum.

Postcommunio

2ª de S. Maria

SUmptis, Dómine, salútis nostræ subsídiis : da, quaésumus, beátæ Maríæ sempre Vírginis patrocíniis nos ubíque prótegi; in cujus veneratióne hæc tuæ obtúlimus majestáti. (Per Dóminum.)

3ª contra persecutores Ecclesiæ

QUaésumus, Dómine, Deus noster : ut, quos divína tríbuis  participatióne gaudére, humánis non sinas subjacére perículis. Per Dóminum.

Vel 3ª pro Papa

HÆc nos, quaésumus, Dómine, divini sacraménti percéptio prótegat : et fámulum tuum Francíscum, quem pastórem Ecclésiæ tuæ præésse voluísti; una cum commísso sibi grege, salvet semper et múniat. Per Dóminum.

Pubblicato il Calendario | Commenti disabilitati su Giovedì 8 giugno 2023 Corpus Domini

Pietro Siffrin – Maria Accascina, Ostensorio

OSTENSORIO. – E’ un vaso sacro (monstrantia, tabernaculum [mobile o portatile], custodia] che si adopra per la solenne esposizione del S.mo Sacramento o per recarlo in processione, in uso soltanto nella Chiesa latina.

Consta di una specie di teca (di forma quadrata, rotonda, o cilindrica) munita di cristallo, sorretta da un piede simile a quello del calice. L’Ostia si immette in un sostegno semirotondo (detto lunula o lunetta per la sua forma di mezza luna, chiamata talvolta nella Germania orientale del sud «Melchisedech»; Gen. 14, 18), fissato nella teca per mezzo di una incanalatura. Il tutto, di altezza variabile dai 40 ai 120 cm., è sovrastato da una piccola croce (S. Congr. dei Riti, decr. 2957). Non sono prescritte né la materia (oro, argento, rame dorato; decr. 3162 ad 6), né la benedizione; soltanto la lunetta, fatta per convenienza di metallo dorato, è benedetta (decr. 926 ad 5).

L’ostensorio venne introdotto nel sec. xiv in seguito all’uso fattosi più comune nel sec. xv, di esporre il S.mo Sacramento alla adorazione pubblica. Al principio si faceva l’esposizione con la pisside o con un vaso a forma di scatola munita di cristallo.

Ma per il desiderio di vedere l’Ostia Santa, e, specialmente, per portarla svelata in solenni processioni, si costruirono appositi ostensori.                     Pietro Siffrin

 

Arte. – Nell’epoca gotica (secc. xivxv), quando più se ne diffuse l’uso parallelamente ai reliquiari, di cui è una filiazione, l’ostensorio fu ideato come un tempietto, la casa del Signore, e, in tutto aderendo agli esemplari dell’architettura, ebbe guglie, pinnacoli, contrafforti, statuette, modificandosi a seconda delle varianti regionali con prevalenza di cristalli a Venezia, con archi riflessi alla catalana in Sicilia o nella Sardegna, con forme più dure e ferrigne nella Lombardia (esempi a Lovere, chiesa di S. Giorgio; a Rossano, Cattedrale; a Milano, Castello Sforzesco, ecc.). Sull’esempio dei grandiosi ostensori che si facevano nella Spagna, nell’Italia meridionale, specie in Sicilia, alcuni ostensori raggiunsero un’altezza di ca. 2 m. e dovevano essere portati a braccia durante le processioni. Esempio eccezionale è quello rimasto nella cattedrale di Enna, opera di Paolo Gili (sec. xvi). Durante il Rinascimento, nelle varie regioni, anche per le forme degli ostensori gli orafi guardarono agli esemplari della nuova architettura; così non si mutò la forma generale dell’ostensorio ma si sostituirono colonnine, timpani e cupolette ai contrafforti e alle guglie, ricercando una maggiore armonia nelle proporzioni e decorando la base e il fusto con minuti ceselli (Peja, chiesa di S. Antonio; Corlago, chiesa di S. Pancrazio) ecc.

Col sec. xv si cominciò a preferire un altro tipo di ostensorio detto «a sole». Identificando l’Eucaristia al sole raggiante, la teca di cristallo che la conteneva fu racchiusa da una cornice circolare dalla quale si dipartivano raggi di varia lunghezza, spesso alternati in oro e in argento, ornati da gemme o da fiori con smalti (Palermo, S. Domenico) o coralli (Trapani, Museo nazionale). La fantasia degli orafi artisti diede a questo tipo altri particolari decorativi: il fusto fu interrotto o formato da figure di santi che sorreggono la sfera (Padova, chiesa di S. Luca; Castel di Sangro, Cattedrale), oppure da coppie di angioli (Bagnara, chiesa madre; Stilo, chiesa di S. Giovanni Teresti; Vibo Valentia, chiesa di S. Leo Luca, ecc.). Libero da ogni compromesso con l’architettura, l’ostensorio nel Settecento assunse forme splendide nella perfetta unità di movimento che dalla base passa al fusto in un vortice d’oro dal quale in alto sorge la sfera raggiante incoronata da angioletti adoranti; oppure coperta da grappoli d’uva o di spighe come piacque agli orafi Filiberto, Michele Kuerner, viennese, Angelo Spinazi, Mercurio, Sebastiano Juvara e altri molti (ad es., Chiuduno [Bergamo], chiesa di Maria Assunta; Bergamo, chiesa di S. Alessandro della Croce; Piacenza, chiesa di S. Lazzaro; Palermo, Museo nazionale; Messina, chiesa di Monte Vergine, ecc.).

Il gusto neoclassico agli inizi dell’Ottocento irrigidì le forme ma non mutò sostanzialmente il tipo che rimase il preferito modello per le riproduzioni industriali. Più recentemente nelle varie mostre di arte sacra si è visto con quanta insistenza, e spesso con quante perfezionate esperienze gli orafi moderni hanno elaborato il motivo dell’ostensorio raggiungendo assai spesso la stessa nobiltà degli antichi modelli.

Bibl.: J. Braun, Das christl. Altargerät in seinem Sein und in seiner Entwicklung, Monaco 1932, pp. 348-411; M. Righetti, Manuale di storia liturgica, I, 2ª ed., Milano 1950, pp. 474-75.                                                                                                                          Maria Accascina

Cfr. Enciclopedia Cattolica, IX, Città del Vaticano, Ente per l’Enciclopedia Cattolica e il Libro Cattolico, 1952, coll. 430-431.

 

Pubblicato il Senza categoria | Taggato come , , , , , , , , , , , , , , , , , , , | Commenti disabilitati su Pietro Siffrin – Maria Accascina, Ostensorio

Una Voce Napoli fa dire la Messa perché il Giovedì del Corpus Domini ritorni festa civile

Per iniziativa della Sezione di Napoli di Una Voce Italia, il 3 giugno 2023 alla chiesa di S. Maria della Vittoria in Napoli è stata celebrata una Messa tridentina secondo l’intenzione che il Giovedì del Corpus Domini ritorni festa civile, come pure tutte le festività soppresse nel 1977. Ha celebrato il rev. Antonio Luiso.

Pubblicato il Senza categoria | Taggato come | Commenti disabilitati su Una Voce Napoli fa dire la Messa perché il Giovedì del Corpus Domini ritorni festa civile

Dichiarazione di UNA VOCE sulla traduzione italiana del Canone

L’Associazione UNA VOCE non intendeva pronunziarsi ulteriormente sulla traduzione vernacola del Canone della Messa: traduzione che essa considera, in se stessa, una aperta violazione della volontà del Concilio Ecumenico Vaticano II, oltre che (come ci consta) di quella della Commissione Liturgica Conciliare.

Ma, avendo potuto esaminare la traduzione italiana del Canone, di fronte al monumentale cumulo di errori che essa contiene, e che vanno ben al di là del fatto filologico (il quale, trattandosi di materia sacra per eccellenza, sarebbe già gravissimo) sente l’obbligo, dinanzi a Dio e ai fedeli, di denunciare i pericoli che
tale proclamazione in vernacolo comporta.

A un esame accurato il Canone italiano appare da un capo all’altro sparso di arbitrî e rivela un’inconcepibile ignoranza del latino liturgico, così come della portata teologica e del significato tecnico dei termini. Cosa singolare, questa ignoranza e imprecisione sembrano concentrarsi più dense proprio su tutti
quei punti dove l’ambiguità terminologica può insinuare il dubbio dogmatico o dottrinale.

Non abbiamo lo spazio per elencare tutti gli errori, che assommano, in un testo di poco più di 100 righe, a una cinquantina almeno. Vogliamo però citarne alcuni, certi che i fedeli più attenti saranno immediatamente scorgerne la gravità.

Nel Communicantes la Santa Vergine Deipara non è più «Madre di Dio», ma «Madre del nostro Dio e Signore Gesù Cristo»; errore di traduzione le cui implicazioni non hanno, ci sembra, bisogno di commento, anche per chi
non conosca la solenne definizione di Madre di Dio (Theotòkos) data dal Concilio di Efeso e l’eresia nestoriana che avrebbe voluto invece la definizione: Madre di Cristo (Chistotòkos). La speranza della salvezza eterna (spes salutis),
virtù teologale del Cristiano che cammina verso Dio «con timore e tremore», è divenuta la piatta, carnale, assurdamente garantita «sicurezza di vita e salute». Il luogo di refrigerio, di luce e di pace (locus refrigerii, lucis et pacis), invocato
per le anime dei trapassati, non è più un luogo, ma un semplice stato («concedi la beatitudine, la luce e la pace»), ciò che contrasta con tutta la teologia del Purgatorio e del Paradiso. La Chiesa non è più la santa Chiesa cattolica (Ecclesia tua sancta catholica), ma la Chiesa «santa e cattolica», i due attributi ben separati, quindi non più strettamente interdipendenti. Nella preghiera per questa Chiesa (pacificare, custodire, adunare et regere digneris), vi è un’inspiegabile inversione di termini, per cui si viene a pregare Dio di proteggere e governare, di dar pace alla Chiesa e di «raccoglierla nell’unità
con il tuo servo il nostro Papa»: dove il divino mandato del Pontefice appare ridotto alla mera funzione di raccogliere la Chiesa, mettendo in ombra il regere che, chiudendo il crescendo, chiaramente significava il governo immediato
del Papa su tutta la Chiesa. Quella interpretazione della «collegialità» che fu bocciata in Concilio, si riaffaccia dunque nel Canone?

I servi e le serve del Signore, divenuti semplicemente «fedeli» o addirittura «ministri», (allo stesso titolo, s’intende, del sacerdote!) non sono più noti a Lui per la loro fede e la loro pietà (quorum tibi fides cognita est et nota devotio), ma come «fedeli nel servizio», espressione di sapore squisitamente protestante. Dio
non è più placatus dall’offerta della Vittima, ma semplicemente «benevolo», il che snatura il carattere espiatorio e propiziatorio del Sacrificio. La parte implorata dai fedeli nella società dei Santi (pars et societas) è divenuta,
ovviamente, parte in una «comunità». La sacra Oblazione non si chiede più che sia a noi (nobis fiat) Corpo e Sangue di Cristo, ma si chiede che lo diventi per noi: per noi soli, dunque?

E tutto questo non è che un volo d’uccello sulla selva di approssimazioni, omissioni, mutilazioni, parafrasi che costellano questa squallida, miseranda versione anonima di una preghiera che non ha l’eguale in Occidente per altezza, splendore, antichità, e a cui Santi Pontefici, Dottori della Chiesa, come Leone e
Gregorio Magno, osarono appena, dopo preghiere e digiuni, aggiungere qualche parola.

Ma ciò che più terribilmente allarma e che è nostro dovere denunciare senza riguardi, perché mette in gioco la stessa validità della Messa, è la traduzione delle parole della Consacrazione. Tutto è stato alterato in queste formule divine: i tempi dei verbi, che da participî sono diventati perfetti (accipiens … agens … dicens … tradotti: prese, rese grazie, disse) il che toglie al testo tutta la sua forza di attualità, riducendolo ad un puro recitativo, il più storico e didascalico possibile; i modi stessi dell’atto con il quale Gesù istituì il Sacramento dell’Eucaristia, poiché, secondo questa traduzione, egli non «benedisse» il pane con un gesto preciso (che è ben lecito ritenere di trasmissione apostolica se da quasi duemila anni lo si ripete fedelmente in tutte le Liturgie d’Occidente e d’Oriente) ma semplicemente «rese grazie con la preghiera di benedizione», formula che è una pura ipotesi esegetica. Lo stesso cuore vivente della nostra
religione, la formula della Transustanziazione, è stata manipolata in modo inaudito. Il Signore, dando il Pane spezzato agli Apostoli, disse, secondo il testo latino al quale si proclama di esser rimasti integralmente fedeli: «Prendete, e
mangiatene tutti (punto). In verità (enim) questo è il mio Corpo»: affermazione solennissima della Transustanziazione. La traduzione porta: «Prendete, e mangiatene tutti (virgola), poiché questo è il mio corpo»: che può essere affermazione puramente simbolica. E alla consacrazione del vino, là dove Cristo aveva detto, prendendo il calice e dandolo agli Apostoli: «Prendete, e bevetene tutti. In verità (enim) questo è il calice del mio Sangue, del nuovo ed eterno testamento (due punti): mistero di fede: per voi e per i molti (pro multis) sarà sparso (effundetur) in remissione dei peccati», la traduzione porta, scandalosamente: «Prendete, e bevetene tutti, poiché questo è il calice del mio
sangue, per la nuova ed eterna alleanza (virgola), mistero della fede: è il sangue sparso per voi e per tutti in remissione dei peccati».

Qui tutto il senso del discorso divino è stravolto: il calice non è più quello della nuova ed eterna alleanza, che in quel calice si compie, ma è solo per essa, puro strumento; il mistero non appare più quello del Sangue, ma quello dell’alleanza; e non è più di fede ma della fede, quasi che la fede non avesse altro mistero. E, soprattutto, il Sangue non è più quello che sarà sparso (ora, sull’altare come sul Calvario, realmente, sostanzialmente) ma è il sangue «sparso per voi»: una volta, duemila anni fa, e di cui dunque qui si fa semplicemente memoria. E questo sangue, contrariamente all’affermazione del Signore stesso, non sarà
sparso per i molti ma (fu) parso per tutti, il che sembra voler contraddire a tutta la dottrina della predestinazione, della grazia e del libero arbitrio.

Il dubbio così massicciamente insinuato si conferma alla fine del Supplices, dove il quotquot ex hac altaris participatione sacrosanctum Filii tui Corpus et Sanguinem sumpserimus (quanti di noi, partecipando di questo altare, riceveremo il sacrosanto Corpo e Sangue del tuo Figliuolo), diventa, con una sorta di indulgenza plenaria collettiva: tutti noi che partecipiamo (in grazia di Dio o no – giacché qualcuno ha osato affermare che non c’è Messa senza la comunione di tutta l’assemblea!) di questo altare: ma non già ricevendo il Corpo
e il Sangue, bensì – teosoficamente – «comunicando al mistero del corpo e del sangue» (ostinatamente minuscoli, non più sacrosanti).

Sarà per una serie di inesplicabili coincidenze, ma non v’è dubbio che attraverso la incompetenza dei traduttori, in queste brevi formule, che sono state e sono la vita stessa del Cristiano, si sono insinuate, per non dire svelate, proprio le due precise tendenze dell’eresia contemporanea: la tesi che la Messa non sia l’attuale
Sacrificio della Croce ma soltanto il memoriale di esso, e la presunzione che la salvezza attenda tutti indistintamente, al punto Omega di Teilhard de Chardin: la «cristificazione universale».

Come già dicemmo a proposito della traduzione francese, della quale l’italiana non è che un’imitazione peggiorata, il Concilio di Trento (dogmatico, quindi infallibile) stabilisce, al Canone 6° della sessione XXII: «Se alcuno dirà che il Canone della Messa contiene errori … sia scomunicato». Le modifiche introdotte nel Canone italiano sono di tale portata da far pensare che ai traduttori il Canone latino apparisse in molti punti erroneo… Per noi, comunque, gli errori li contiene ora, tradotto. E se, nel Canone latino, l’omissione della minima particella nelle formule della Consacrazione poteva rendere invalida la Messa (secondo l’opinione dei maggiori teologi, mai smentita dalla Sede Apostolica), che cosa dobbiamo pensare delle stesse formule, ora che contengono, esse sole, non meno di sei capitali alterazioni?

Pertanto, e riservandoci di riesaminare il documento parola per parola in altra pubblicazione, dichiariamo essere per noi questo Canone in lingua italiana inaccettabile: e che forti sono i nostri dubbi, confermati da quelli di teologi da noi interpellati, almeno sulla liceità, in queste condizioni, della celebrazione del Santo Sacrificio.

Dobbiamo presumere che alla Conferenza Episcopale Italiana la maggioranza dei nostri Vescovi, che sappiamo colti e pii, siano stati sorpresi, forse per mancanza di tempo o di esatta informazione, nella loro buona fede. D’altra parte i risultati della votazione sopra il testo italiano del Canone mostrarono una divisione di opinioni notevolissima, con ben 99 voti negativi (contro 196) sui quali 25 astensioni dal giudizio, evidentemente per mancanza di tempo per lo studio del testo italiano. Non si spiegherebbe altrimenti la pioggia di proteste che, secondo informazioni che abbiamo ogni ragione di ritenere esatte, si sta accumulando presso la Santa Sede da parte di moltissimi Presuli.

Preghiamo Dio che i nostri sacerdoti vogliano, come d’altronde possono tuta coscientia, tenersi fedeli al testo latino1, che è il testo perfettamente sicuro per chiunque – prete o laico – voglia restare nella dottrina irreformabile della Chiesa Cattolica.

Roma, Festa di S. Giuseppe 1968

_______________

1 Su questa inalienabile facoltà, secondo lo spirito e la lettera del Concilio Vaticano II, persino il P. Bugnini sembra non aver dubbi: «Il latino – egli scrive a proposito del Canone in italiano – non è per nulla abolito. Resta di diritto e di fatto. La celebrazione senza popolo (“privata”) sarà in latino; certe messe con il popolo saranno in latino, anche perché la Costituzione Conciliare e le istruzioni della Sacra Congregazione dei Riti raccomandano che i fedeli sappiano cantare o dire in latino le parti dell’Ordinario della Messa che spettano ad essi» (L’Avvenire d’Italia, 23 marzo 1968). E, nella presentazione del Graduale Simplex: «Resta valida e vitale la possibilità … di celebrare la Messa letta, cantata, solenne, pontificale, tutta in latino, o tutta in volgare» (Osservatore Romano, 4 ottobre 1967).

Cfr. «Una Voce», 2, aprile-maggio 1968, pp. 1-4 (ora in «Una Voce Notiziario», 83-85, 2021-2022, pp. 10-12).

 

Postfazione

La battaglia dell’associazione Una Voce Italia per la difesa della liturgia romana era iniziata ben prima della Riforma liturgica di Paolo VI. La «Dichiarazione di UNA VOCE sulla traduzione italiana del Canone» qui riprodotta, datata 19 marzo 1968 e pubblicata nel notiziario «Una Voce» del maggio 1968 è una presa di posizione ufficiale dell’Associazione dopo aver esaminato il testo della traduzione vernacola del Canone della Messa. L’esame fu condotto presumibilmente dal gruppo di studio facente capo a mons. Renato Pozzi, officiale della Curia Romana e profondo conoscitore del latino classico, ecclesiastico e liturgico (cfr. «Una Voce Notiziario», 76-79 ns, 2020, p. 2). Da osservare come la maggior parte delle problematiche indicate siano rimaste nella traduzione italiana della Preghiera eucaristica I del Messale Romano riformato oggi in uso.

Pubblicato il Documenti, UV Italia | Taggato come , , , , , , , | Commenti disabilitati su Dichiarazione di UNA VOCE sulla traduzione italiana del Canone

28 maggio 2023 Pentecoste


Factus est repénte de cælo sonus, tamquam adveniéntis spíritus veheméntis,
ubi erant sedéntes, allelúja : et repléti sunt omnes Spíritu Sancto,
loquéntes magnália Dei, allelúja, allelúja.

 

28 maggio quinto delle Calende di giugno

Domenica di Pentecoste

Doppio di prima classe con Ottava privilegiata di I Ordine. Paramenti rossi. Messa «Spíritus … replévit … allelúja». Stazione a S. Pietro.

 

DOMINICA   PENTECOSTES

 Duplex I classis cum Octava privilegiata I Ordinis

Statio ad S. Petrum

Introitus                                                                                                  Sap. 1, 7

SPíritus Dómini replévit orbem terrárum, allelúja : et hoc quod cóntinet ómnia sciéntiam habet vocis, allelúja, allelúja, allelúja. Ps. 67, 2. Exsúrgat Deus, et dissipéntur inimíci ejus; et fúgiant, qui odérunt eum, a fácie ejus. V). Glória Patri. Spíritus.

Oratio

DEus, qui hodiérna die corda fidélium Sancti Spíritus illustratióne docuísti : da nobis in eódem Spíritu recta sápere, et de ejus semper consolatióne gaudére. Per Dóminum … in unitáte ejúsdem.

Léctio Actuum Apostólorum
Act. 2, 1-11

CUum compleréntur dies Pentecóstes, erant omnes discípuli páriter in eódem loco : et factus est repénte de cælo sonus, tamquam adveniéntis spíritus veheméntis, et replévit totam domum ubi erant sedéntes. Et apparuérunt illis dispertítæ linguæ tamquam ignis, sedítque supra síngulos eórum : et repléti sunt omnes Spíritu Sancto, et cæpérunt loqui váriis linguis, prout Spíritus Sanctus dabat éloqui illis. Erant autem in Jerúsalem habitántes Judæi, viri religiósi ex omni natióne, quæ sub cælo est. Facta autem hac voce, convénit multitúdo, et mente confúsa est, quóniam audiébat unusquísque lingua sua illos loquéntes. Stupébant autem omnes, et mirabántur, dicéntes : Nonne ecce omnes isti, qui loquúntur, Galilaéi sunt? Et quómodo nos audívimus unusquísque linguam nostram, in qua nati sumus? Parthi, et Medi, et Ælamítæ, et qui hábitant Mesopotámiam, Judaéam, et Cappadóciam, Pontum, et Asíam, Phrýgiam, et Pamphýliam, Ægýptum, et partes Líbyæ, quæ est circa Cyrénen, et ádvenæ Románi, Judaéi quoque, et Prosélyti, Cretes, et Arabes : audívimus eos loquéntes nostris linguis magnália Dei.

Allelúja, allelúja. V). Ps. 103, 30. Emítte Spíritum tuum, et creabúntur; et renovábis fáciem terræ. Alleluja. (Hic genuflectitur.) V). Veni, Sancte Spíritus, reple tuórum corda fidélium; et tui amóris in eis ignem accénde.

Sequentia

VEni, Sancte Spíritus, et emítte caélitus lucis tuæ rádium.

Veni, Pater páuperum; veni, dator múnerum, veni, lumen córdium.

Consolátor óptime, dulcis hospes ánimæ, dulce refrigérium.

In labóre réquies, in æstu tempéries, in fletu solátium.

O lux beatíssima, reple cordis íntima tuórum fidélium.

Sine tuo númine, nihil est in hómine, nihil est innóxium.

Lava quod est sórdidum, riga quod est áridum, sana quod est sáucium.

Flecte quod est rígidum, fove quod est frígidum, rege quod est dévium.

Da tuis fidélibus, in te confidéntibus, sacrum septenárium.

Da virtútis méritum, da salútis éxitum, da perénne gáudium. Amen. Allelúja.

¶ Et dicitur quotidie usque ad sequens Sabbatum inclusive.

+ Sequéntia sancti Evangélii secúndum
Joánnem               Joann. 14, 23-31

IN illo témpore : Dixit Jesus discípulis suis : Si quis díligit me, sermónem meum servábit, et Pater meus díliget eum, et ad eum veniémus, et mansiónem apud eum faciémus : qui non díligit me, sermónes meos non servat. Et sermónem, quem audístis, non est meus : sed ejus, qui misit me, Patris. Hæc locútus sum vobis, apud vos manens. Paráclitus autem Spíritus Sanctus, quem mittet Pater in nómine meo, ille vos docébit ómnia, et súggeret vobis ómnia, quæcúmque díxero vobis. Pacem relínquo vobis, pacem meam do vobis : non quómodo mundus dat, ego do vobis. Non turbétur cor vestrum, neque formídet. Audístis quia ego dixi vobis : Vado, et vénio ad vos. Si diligerétis me, gauderétis útique, quia vado ad Patrem : quia Pater major me est. Et nunc dixi vobis priúsquam fiat : ut cum factum fúerit, credátis. Jam non multa loquar vobíscum : venit enim princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam. Sed ut cognóscat mundus, quia díligo Patrem, et sicut mandátum dedit mihi Pater, sic fácio.

Credo. 

Offertorium. Ps. 67, 29-30. Confírma hoc, Deus, quod operátus es in nobis : a templo tuo, quod est in Jerúsalem, tibi ófferent reges múnera, allelúja.

Secreta

MÚnera quaésumus, Dómine, obláta sanctífica : et corda nostra Sancti Spíritus illustratióne emúnda. Per Dóminum … in unitáte ejúsdem.

Præfatio, Communicántes et Hanc ígitur propria.

PEr ómnia saécula sæculórum.
R). Amen.
V). Dóminus vobíscum.
R). Et cum spíritu tuo.
V). Sursum corda.
R). Habémus ad Dóminum.
V). Grátias agámus Dómino Deo nostro.
R). Dignum et justum est.

VEre dignum et justum est, æquum et salutáre, nos tibi semper, et ubíque grátias ágere : Dómine sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus : per Christum Dómi­num nostrum. Qui ascéndens super omnes cælos, sedénsque ad déxteram tuam, promíssum Spíritum Sanctum hodiérna die in fílios adoptiónis effúdit. Quoprópter profúsis gáudiis, totus in orbe terrárum mundus exsúltat. Sed et supérnæ Virtútes, atque angélicæ Potestátes, hymnum glóriæ tuæ cóncinunt, sine fine dicéntes :

Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dóminus Deus Sábaoth. Pleni sunt cæli et terra glória tua. Hosánna in excélsis.

Benedíctus qui venit in nómine Dómini. Hosánna in excélsis.

Communio. Act. 2, 2 et 4. Factus est repénte de cælo sonus, tamquam adveniéntis spíritus veheméntis, ubi erant sedéntes, allelúja : et repléti sunt omnes Spíritu Sancto, loquéntes magnália Dei, allelúja, allelúja.

Postcommunio

SAncti Spíritus, Dómine, corda nostra mundet infúsio : et sui roris íntima aspersióne fœcúndet. Per Dóminum … in unitáte ejúsdem.

Pubblicato il Calendario | Commenti disabilitati su 28 maggio 2023 Pentecoste

26 maggio 2023 San Filippo Neri

Viam mandatórum tuórum cucúrri, cum dilatásti cor meum allelúja.

 

26 maggio settimo delle Calende di giugno

Venerdì

Nell’Alma Urbe e nel suo Distretto

San Filippo Neri Confessore

Doppio di seconda classe. Paramenti bianchi. Messa «Cáritas Dei» come nel Messale, si omette la commemorazione di sant’Eleuterio Papa e Martire la cui festa si celebra il giorno seguente.

 

Die  26  Maji

S.  Philippi  Nerii  Conf.

Duplex II classis

Introitus                                                                                                    Rom. 5, 5

CÁritas Dei diffúsa est in córdibus nostris per inhabitántem Spíritum ejus in nobis allelúja, allelúja. Ps. 102, 1. Benedic, ánima mea, Dómino : et ómnia, quæ intra me sunt, nómini sancto ejus. V). Glória Patri. Cáritas.

Oratio

DEus, qui beátum Philíppum Confessórem tuum Sanctórum tuórum glória sublimásti : concéde propítius; ut, cujus sollemnitáte lætámur, ejus virtútum proficiámus exémplo. Per Dóminum.

Léctio libri Sapiéntiæ
Sap. 7, 7-14

OPptávi, et datus est mihi sensus : et in vocávi, et venit in me spíritus sapiéntiæ : et præpósui illam regnis et sédibus, et divítias nihil esse duxi in comparatióne illíus : nec comparávi illi lápidem pretiósum : quóniam omne aurum in comparatióne illíus aréna est exígua, et tamquam lutum æstimábitur argéntum in conspéctu illíus. Super salútem et spéciem diléxi illam, et propósui pro luce habére illam : quóniam inexstinguíbile est lumen illíus. Venérunt autem mihi ómnia bona páriter cum illa et innumerábilis honéstas per manus illíus, et lætátus sum in ómnibus : quóniam antecedébat me ista sapiéntia, et ignorábam, quóniam horum ómnium mater est. Quam sine fictióne dídici et sine invídia commúnico, et honestátem illíus non abscóndo. Infinítus enim thesáurus est homínibus : quo qui usi sunt, partícipes facti sunt amicítiæ Dei, propter disciplínæ dona commendáti.

Allelúja, allelúja. V). Thren, 1, 13. De excélso misit ignem in óssibus meis, et erudívit me. Allelúja. V). Ps. 38, 4. Concáluit cor meum intra me : et in meditatióne mea exardéscet ignis. Allelúja.

+ Sequéntia sancti Evangélii secúndum
Lucam                      Luc. 12, 35-40

IN illo tempóre : Dixit Jesus discípulis suis : Sint lumbi vestri præcíncti, et lucérnæ ardéntes in mánibus vestris, et vos similes homínibus exspectántibus dóminum suum, quando revertátur a núptiis : ut, cum vénerit et pulsáverit, conféstím apériant ei. Beáti servi illi, quos, cum vénerit dóminus, invénerit vigilántes : amen, dico vobis, quod præcínget se, et fáciet illos discúmbere, et tránsiens ministrábit illis. Et si vénerit in secúnda vigília, et si in tértia vigília vénerit, et ita invénerit, beáti sunt servi illi. Hoc autem scitóte, quóniam, si sciret paterfamílias, qua hora fur veníret, vigiláret útique, et non síneret pérfodi domum suam. Et vos estóte paráti, quia, qua hora non putátis. Fílius hóminis véniet.

Offertorium. Ps. 118, 32. Viam mandatórum tuórum cucúrri, cum dilatásti cor meum allelúja.

Secreta

SAcrifíciis præséntibus, quaésumus, Dómine, inténde placatus : et præsta; ut illo nos igne Spíritus Sanctus inflámmet, quo beáti Philíppi cor mirabíliter penetrávit. Per Dóminum … in unitáte ejúsdem.

Præfatio Ascensionis.

PEr ómnia saécula sæculórum.
R). Amen.
V). Dóminus vobíscum.
R). Et cum spíritu tuo.
V). Sursum corda.
R). Habémus ad Dóminum.
V). Grátias agámus Dómino Deo nostro.
R). Dignum et justum est.

VEre dignum et justum est, æquum et salutáre : nos tibi semper, et ubíque grátias ágere : Dómine sancte, pater omnípotens, ætérne Deus: per Christum Dómi­num nostrum. Qui post resurrectiónem suam ómnibus discípulis sui maniféstus appáruit, et ipsis cernéntibus est elevátus in cælum, ut nos divinitátis suæ tribúeret esse partícipes. Et ídeo, cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus, cumque omni milítia cæléstis exércitus, hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine dicéntes :

Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dóminus Deus Sábaoth. Pleni sunt cæli et terra glória tua. Hosánna in excélsis.

Benedíctus qui venit in nómine Dómini. Hosánna in excélsis.

Communio. Ps. 83, 3. Cor meum et caro mea exsultavérunt in Deum vivum allelúja.

Postcommunio

CÆléstibus, Dómine, pasti delíciis : quaésumus; ut beáti Philíppi Confessóris tui méritis et imitatióne, semper eadem, per quæ veráciter vívimus, appetámus. Per Dóminum.

Pubblicato il Calendario | Commenti disabilitati su 26 maggio 2023 San Filippo Neri

Roma 23 maggio 2023 alla chiesa della Ss.ma Trinità dei Pellegrini Messa per il ritorno dell’Ascensione festa civile

Il 23 maggio 2023 Martedì fra l’Ottava dell’Ascensione alle 18:30 alla chiesa romana della Ss.ma Trinità dei Pellegrini – per iniziativa dell’associazione Una Voce Italia – sarà celebrata la Messa con l’intenzione che l’Ascensione il giovedì 40 giorni dopo la risurrezione di Gesù ritorni festa civile in Italia, così come pure le altre feste abolite dalla legge 54/1977: san Giuseppe, Corpus Domini e Santi Apostoli Pietro e Paolo.

Pubblicato il Eventi | Taggato come , | Commenti disabilitati su Roma 23 maggio 2023 alla chiesa della Ss.ma Trinità dei Pellegrini Messa per il ritorno dell’Ascensione festa civile

Giovedì 18 maggio 2023 Ascensione

Viri Galilaéi, quid admirámini aspiciéntes in cælum? allelúja : quemádmodum
vidístis eum ascendéntem in cælum, ita véniet, allelúja, allelúja, allelúja.

 

18 maggio decimo quinto delle Calende di giugno

Giovedì

Ascensione del Signore

Doppio di prima classe con Ottava privilegiata di III Ordine. Paramenti bianchi. Messa «Viri Galilaéi». Stazione a S. Pietro.

 

IN  ASCENSIONE  DOMINI

 Duplex I classis cum Octava privilegiata III Ordinis

Statio ad S. Petrum

Introitus                                                                                                  Act. 1, 11

VIri Galilaéi, quid admirámini aspiciéntes in cælum? allelúja : quemádmodum vidístis eum ascendéntem in cælum, ita véniet, allelúja, allelúja, allelúja. Ps. 46, 2. Omnes gentes, pláudite mánibus : jubiláte Deo in voce exsultatiónis. V). Glória Patri. Viri.

Oratio

COncéde, quaésumus, omnípotens Deus : ut, qui hodiérna die Unigénitum tuum, Redemptórem nostrum, ad cælos ascendísse crédimus; ipsi quoque mente in cæléstibus habitémus. Per eúndem Dóminum.

Léctio Actuum Apostólorum
Act. 1, 1-11

PRimum quidem sermónem feci de ómnibus, o Theóphile, quæ cœpit Jesus fácere et docére usque in diem, qua, præcípiens Apóstolis per Spíritum Sanctum, quos elégit, assúmptus est : quibus et praébuit seípsum vivum post passiónem suam in multas arguméntis, per dies quadragínta appárens eis et loquens de regno Dei. Et convéscens, præcépit eis ab Jerosólymis ne discéderent, sed exspectárent promissiónem Patris, quam audístis (inquit) per os meum : quia Joánnes quidem baptizávit aqua, vos autem baptizabímini Spíritu Sancto non post multos hos dies. Igitur qui convénerant, interrogábant eum, dicéntes : Dómine, si in témpore hoc restítues regnum Israël? Dixit autem eis : Non est vestrum nosse témpora vel moménta, quæ Pater pósuit in sua potestáte : sed accipiétis virtútem superveniéntis Spíritus Sancti in vos, et éritis mihi testes in Jerúsalem et in omni Judaéa et Samaría et usque ad últimum terræ. Et cum hæc dixísset, vidéntibus illis, elevátus est, et nubes suscépit eum ab óculis eórum. Cumque intuerétur in cælum eúntem illum, ecce, duo viri astitérunt juxta illos in véstibus albis, qui et dixérunt : Viri Galilaéi, quid statis aspiciéntes in cælum? Hic Jesus, qui assúmptus est a vobis in cælum, sic véniet, quemádmodum vidístis eum eúntem in cælum.

Allelúja, allelúja. V). Ps. 46, 6. Ascéndit Deus in jubilatióne, et Dóminus in voce tubæ. Allelúja. V). Ps. 67, 18-19. Dóminus in Sina in sancto, ascéndens in altum, captívam duxit captivitátem. Allelúja.

+ Sequéntia sancti Evangélii secúndum
Marcum                 Marc. 16, 14-20

IN illo témpore : Recumbéntibus úndecim discípulis, appáruit illis Jesus : et exprobrávit incredulitátem eórum et durítiam cordis : quia iis, qui víderant eum resurrexísse, non credidérunt. Et dixit eis : Eúntes in mundum univérsum, prædicáte Evangélium omni creatúræ. Qui credíderit et baptizátus fúerit, salvus erit : qui vero non credíderit, condemnábitur. Signa autem eos, qui credíderint, hæc sequéntur : In nómine meo dæmónia ejícient : linguis loquántur novis : serpéntes tollent : et si mortíferum quid bíberint, non eis nocébit : super ægros manus impónent, et bene habébunt. Et Dóminus quidem Jesus, postquam locútus est eis, assúmptus est in cælum, et sedet a dextris Dei. Illi autem profécti, prædicavérunt ubíque, Dómino cooperánte sermónem confirmánte, sequéntibus signis.

¶ Dicto Evangelio exstinguitur Cereus paschalis, nec ulterius accenditur, nisi in Sabbato Pentecostes ad benedictionem Fontis.

Credo. 

Offertorium. Ps. 46, 6. Ascéndit Deus in jubilatióne, et Dóminus in voce tubæ, allelúja.

Secreta

SÚscipe, Dómine, múnera, quæ pro Fílii tui gloriósa Ascensióne deférimus : et concéde propítius; ut a præséntibus perículis liberémur, et ad vitam perveniámus ætérnam. Per eúndem Dóminum.

Præfatio et Communicántes propria per totam Octavam.

PEr ómnia saécula sæculórum.
R). Amen.
V). Dóminus vobíscum.
R). Et cum spíritu tuo.
V). Sursum corda.
R). Habémus ad Dóminum.
V). Grátias agámus Dómino Deo nostro.
R). Dignum et justum est.

VEre dignum et justum est, æquum et salutáre : nos tibi semper, et ubíque grátias ágere : Dómine sancte, pater omnípotens, ætérne Deus: per Christum Dómi­num nostrum. Qui post resurrectiónem suam ómnibus discípulis sui maniféstus appáruit, et ipsis cernéntibus est elevátus in cælum, ut nos divinitátis suæ tribúeret esse partícipes. Et ídeo, cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus, cumque omni milítia cæléstis exércitus, hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine dicéntes :

Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dóminus Deus Sábaoth. Pleni sunt cæli et terra glória tua. Hosánna in excélsis.

Benedíctus qui venit in nómine Dómini. Hosánna in excélsis.

Communio. Ps. 67, 33-34. Psállite Dómino, qui ascéndit super cælos cælórum ad Oriéntem, allelúja.

Postcommunio

PRæsta nobis, quaésumus, omnípotens et miséricors Deus : ut, quæ visibílibus mystériis suménda percépimus, invisíbili consequámur efféctu. Per Dóminum.

Infra Octavam Missa dicitur ut in Festo, et in ea adduntur, juxta Rubricas, Orationes pro diversitate Temporum assignatæ, nempe 2ª de S. Maria, 3ª contra persecutores Ecclesiæ, vel pro Papa.

Pubblicato il Calendario | Commenti disabilitati su Giovedì 18 maggio 2023 Ascensione